Jak się drzewiej wspinało – patenty.
Dziś w górach patentuje się drogi, kiedyś prawie wszystko. W dawnych, już dziś zamierzchłych dla wspinającej się młodzieży czasach tylko nieliczni z nas szczęśliwcy mogli się znaleźć w Chamonix. I jak bajki o żelaznym wilku słuchaliśmy ich opowieści, jak tam można było ot tak po prostu wejść do sklepu i poprosić o skompletowanie sprzętu na taką, a taką drogę na jednej ze ścian masywu Mont Blanc.
Sklepów internetowych oczywiście nie było, a zarabialiśmy te marne 15 – 20 $ na miesiąc. W związku z powyższym wszystko to, co wiązało się ze wspinaczką od nakrycia głowy począwszy po namiot i jego najbliższe otoczenie na taborze związane było mniej czy więcej z przeróżnymi „patentami”. Chodzenie „na zielono” na słowacką stronę i biwakowanie tam też wiązało się z różnymi patentami. Na ostatnich stronach niejednego ze „śpiewników” czyli tomików Starego Mistrza Topografii czyli WHP mam do dziś szkice i informacje na temat koleb.
Zacznijmy od nakrycia głowy, które przeszło swoistą ewolucję od kaszkietu i kapelusza, „marusarkę” czyli wełnianą czapkę z obowiązkowym pomponem dyndającym na sznureczku przez kask górniczy, budowlany i motocyklowy aż po kask wspinaczkowy. Osobiście byłem pod tym względem oryginałem, bo przez ładnych parę lat wspinałem się w kasku hokejowym. Pompon od marusarki stanowił, jak sam to stwierdziłem dodatkowy atut tej czapeczki, gdyż stanowił wykrywacz strefy silnie zjonizowanego powietrza, co pozwalało odpowiednio wcześniej dać dyla z piku czy grani, aby gromowładnego Zeusa vel Jowisza nie zagniewać bezczelnie dzwoniąc pękiem haków nadzianych na uczciwe, stalowe karabinki. Z kronikarskiej sumienności zaznaczę, iż po kasku górniczym, hokejowym, budowlanym oraz motocyklowym zacząłem dobrze już łysiejącą łepetynę przyozdabiać fioletowym Campem, a potem biało-szarym Petzlem.
Kask górniczy w porównaniu z kaskiem budowlanym miał znacznie większą wytrzymałość, co wynikało ze specyfiki pracy pod ziemią. Kask budowlany nie poddany odpowiedniej modyfikacji polegającej na obcięciu daszka i przerobieniu „uprzęży” miał poważną wadę. Tragicznym tego dowodem był tragiczny bo śmiertelny wypadek na jednej z budów. Monter pracujący na wysokości 30 metrów upuścił śrubę wraz z nakrętką. Nakrętka spadała pierwsza i trafiła przechodzącego robotnika w daszek kasku stawiając go na jego głowie prawie pionowo. Śruba trafiła robotnika w nieosłonięta część głowy zabijając go.
Byłem też światkiem, jak kamień rozbił kask na dwie połowy – gdyby miał większą masę lub też spadał z większej wysokości skutek byłby tragiczny.
Przyznaję, że kiedyś ze zwykłego lenistwa nie obciąłem daszka w takim kasku, co zaowocowało tragikomiczną sytuacją. Opuszczam wygodne stanowisko w nyży wychodząc na prawie pionową ściankę, chwyty dobre, ale stopy bardziej na tarcie. Lina gdzieś się przyblokowała, wiercę się, aby ją odblokować. Wyżej zaczyna się rysa – est modus in rebus, pomysł a la Mariusz Zaruski („Na bezdrożach tatrzańskich”, opis III przejścia klasycznej na Zamarłej). Przetrawersowawszy w ten sposób w lewo ku górze 4 m, wciskamy się w malutką niszę na końcu konia, w której zapieramy się lewą nogą i głową (Górny Trawers). No i zaparłem się głową, lewą ręką linę uwolniłem, chcę iść dalej, a tu kasku wraz z głową z rysy wyjąć nie mogę. Ręce słabną, kask nie puszcza, za chwile powieszę się na własnej szczęce. W ostatniej chwili kask mi się na głowie przekręcił, z rysy wyskoczył i z głowy też – złapałem go w zęby i jak aportujący pies zlazłem na stanowisko i dość długo „buły” strzepywałem.